การละเล่นลู่ไข่เต่า

     เป็นการละเล่นพื้นบ้าน ที่ช่วยในการออกกำลังกายและฝึกความว่องไวของร่างกาย โดยอุปกรณ์ที่ใช้ในการเล่น คือ ลูกหินเท่าจำนวนคนเล่น หรือใช้ไม้ขีดเล็ก ๆ ยาวประมาณ 3 - 8 นิ้ว แทนก็ได้ จากนั้นให้เขียนวงกลมวัดผ่าศูนย์กลาง 6 - 7 ฟุต ตรงศูนย์กลางวงกลมนั้น นำเอาลูกหินหรือวัตถุใด ๆ ที่สมมติว่าเป็นไข่ วางไว้เท่าจำนวนคนเล่น

วิธีเล่น
     ให้ผู้เล่นจับไม้สั้นไม้ยาว ถ้าคนใดจับได้ไม้สั้นคนนั้นต้องเป็นเต่า เมื่อถูกเป็นเต่าแล้วต้องเข้าไปกกไข่ คือ ลูกหินที่วางไว้ในวงกลมนั้น การกกไข่ผู้เป็นเต่าจะต้องเอามือทั้งสองวางกับพื้น เหยียดขาทั้งสองออกไปเบื้องหลังคล้ายกับจะเดิน 4 เท่าฉะนั้น ส่วนไข่จะต้องอยู่ในร่มอกของเต่า เมื่อเต่าเข้ากกไข่เรียบร้อยแล้ว ผู้เล่นก็เข้าแย่งไข่ ส่วนเต่าจะต้องให้เท้าคอยเตะถีบผู้มาแย่งไข่ (ห้ามการใช้มือ) แต่การเตะถีบผู้แย่งไข่นั้น ตัวของเต่าจะต้องให้มือหรือเท้าอยู่ในวงกลมนั้นด้วย ข้างใดข้างหนึ่งจะออกจากวงไปเตะไม่ได้ ถ้ามือหรือเท้าของเต่าทั้งสองข้างออกพ้นเส้นวงกลมไปจะเตะถีบถูกผู้แย่งก็ไม่นับว่าถูก
     ถ้าไข่กระจายออกจากกองแห่งจุดศูนย์กลาง จะกระจายอยู่ในวงกลมก็ตาม หรือออกนอกวงกลมอยู่ข้าง ๆ ก็ตาม ถ้าผู้แย่งยังเอาไปไม่ได้ เจ่ามีสิทธิที่จะเก็บมารวมไว้ตามเดิม ผู้แย่งจะใช้มือจับถือเอาไข่ก็ได้ หรือจะใช้เท้าเขี่ยให้ออกมานอกวงไกล ๆ แล้วเก็บเอาภายหลังก็ได้ เข้าแย่งจะเข้าข้างหลังหรือข้าง ๆ ตัวเต่าก็ได้ ถ้าเต่าเตะหรือถีบถูกผู้แย่งคนใดเข้า ผู้ถูกเตะถูกถีบนั้นจะต้องมาเป็นเต่าแทน ไข่ที่แย่งได้จากเต่าตัวเดิมเท่าใดจะต้องเอามาส่งคืนให้ครบจำนวนผู้เล่นอย่างเดิมแล้วเต่าตัวใหม่เข้ากกต่อไป
     ถ้าผู้แย่ง ๆ ไปได้หมด จับเต่าปิดตาให้พวกแย่งคนใดคนหนึ่งนำเอาจำนวนไข่เต่าไปซ่อน เรียกว่า "บ่มไข่" ขณะที่มีผู้นำไข่ไปซ่อน ผู้เล่นทั้งหมดจะต้องมารวมอยู่ในวงกลมทั้งตัวเต่าด้วย เมื่อผู้นำไข่ไปซ่อนวิ่งกลับมาเข้าอยู่ในวงกลมเรียบร้อยแล้ว ก็เปิดตาของเต่าออกเปิดโอกาสให้เต่าเดินเที่ยวหาไข่ของตน (การซ่อนไม่ให้นำไปซ่อนจนไกลเกินสมควร) เมื่อเต่าเดินเที่ยวหาไข่ของตนนั้น ผู้ซ่อนจะต้องเป็นผู้กะเวลา ถ้าประมาณ 10 นาที เต่ายังหาไข่ไม่ได้ เรียกว่า "ไข่เน่า" ผู้นำไปซ่อนจะต้องประกาศว่า "ไข่เน่าแล้ว" ผู้เล่นทุกคนจะต้องเข้าจูงมือบ้างจับแขนของตัวเต่าบ้าง (แต่ผู้นำไข่ไปซ่อนมีสิทธิที่จะต้องจับหูเต่าเบื้องขวา ผู้ปิดตาก็เข้าไปจูงหูเบื้องซ้าย) ค่อยเดินพาตัวเต่าไปชี้บอกที่ซ่อนของไข่ให้ ขณะที่เดินแห่เต่าไปนั้น ผู้เล่นจะต้องมีบทร้องว่า "จูงหูจูงหางเอานกยางไปปล่อย" เมื่อเต่าเก็บไข่มาครบตามจำนวนแล้วกลับมาในวงกลม และจะต้องเป็นเต่ากกไข่ต่อไปจนกว่าจะถีบหรือเตะคนใดคนหนึ่งได้ แล้วผู้ถูกถีบเตะจะได้เข้ามาเป็นเต่าแทนตนต่อไป

อ้างอิงจาก : กรมพลศึกษา กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา

ศึกษาการละเล่นพื้นบ้านต่าง ๆ ได้ที่ : บทความทั่วไป