เครื่องแต่งกาย
กางเกง
เครื่องแต่งกายที่เป็นส่วนปกปิดร่างกาย ได้แก่ กางเกง ในสมัยก่อนจะไม่มีกางเกงที่ใช้สวมใส่เฉพาะเวลาขึ้นชกมวยเท่านั้น ส่วนมากนักมวยจะสวมกางเกงขาสั้นยาวประมาณแค่เข่า ซึ่งเป็นกางเกงที่ใช้กันโดยทั่วไปในชีวิตประจำวัน ตัวกางเกงจะใหญ่ไม่มีขอบกางเกงใช้ผ้าขาวม้าผูกคาดเอวไว้กันหลุด
ผ้าขาวม้า
เป็นผ้าที่ทอด้วยด้ายฝ้าย หรือผ้าไหม รูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าขนาดกว้างประมาณ 1 เมตรยาวประมาณ 1 เมตรครึ่ง ทอเป็นตาหมากรุกบ้าง เป็นลายอื่นบ้าง ผู้ชายไทยส่วนมากจะมีผ้าขาวม้าใช้ทุกคน ซึ่งเป็นของใช้ที่ทำขึ้นเองในครอบครัว ใช้สำหรับนุ่ง คาดเอว เช็ดหน้าเช็ดตัวในการแข่งขันชกมวยไทย นักมวยจะใช้ผ้าขาวม้าพันให้หนาคาดทับระหว่างขาใช้แทนกระจับ และคาดเอวเพื่อให้กางเกงไม่หลุดลุ่ยเวลาขึ้นชกมวย
ผ้าพันมือ
เอกลักษณ์ที่โดดเด่นของมวยไทยอีกประการหนึ่งคือการคาดเชือกที่มือโดยใช้ด้ายดิบที่จับเป็นไจ (รวมเส้นด้าย) ขนาดโตเท่าดินสอด ต่อกันเป็นเชือกยาวประมาณ 20–25 เมตรม้วนแยกไว้ 2 กลุ่ม ใช้พันสันหมัดและข้อมือ ความยาวต่างกันตามความต้องการของประเภทนักมวย บางท้องถิ่นพันรอบแขนจดข้อศอก สอดด้ายดิบขดเป็นปม เรียกว่าก้นหอยเรียงบนสันหมัด คล้ายหนามทุเรียน เมื่อพ่นน้ำลงบนหลังหมัด ด้ายที่พันเป็นก้นหอยก็จะพองแข็งสร้างความเจ็บปวดให้คู่ต่อสู้ได้ การคาดเชือกจะช่วยให้กระดูกนิ้วมือไม่เคล็ดง่ายและทำให้หมัดแข็ง น้ำหนักหมัดมีความหนักแน่นกว่าหมัดธรรมดา แต่ถ้าพันหนามากจะทำให้ชกอืดอาด บางสำนักครูอาจารย์จะเป็นผู้พันด้ายดิบให้นักมวย พร้อมกับบริกรรมคาถาพร้อมกันไป “บางแห่งก็จะทำพิธีปลุกเสกลงคาถาอาคมในด้ายดิบ บางอาจารย์ก็ใช้ด้ายตราสังศพมาใช้พันมือของนักมวย ด้ายดิบที่ใช้คาดหมัดมักจะเก็บไว้ใช้นานปี จึงมีเลือด เศษเนื้อของคู่ต่อสู้ติดเกรอะกรังที่ด้าย ทำให้ด้ายแข็งคมเหมือนกระดาษทราย”
“คุณลักษณะพิเศษอีกอย่างหนึ่งของการคาดเชือกคือ วิธีการคาดเชือกสามารถบอกภูมิลำเนาของสำนักมวยได้ว่าเป็นนักมวยมาจากถิ่นใดและบอกถึงลักษณะการใช้หมัดและการใช้ศอกว่าเป็นอย่างไร” เช่น มวยโคราช เป็นมวยเตะและต่อยวงกว้างจะคาดหมัดถึงข้อศอกเพื่อป้องกันการเตะ ส่วนมวยลพบุรีเป็นที่เลื่องชื่อว่ามวย“หมัดตรง” ไม่กลัวเตะเพราะรู้เชิงป้องกัน การคาดเชือกจึงเพียงครึ่งแขน ส่วนมวยภาคใต้มวยไชยาถนัดใช้ศอกและแขน การคาดเชือกจึงเลยข้อมือไม่มากนักเพื่อกันซ้นหรือเคล็ดเท่านั้นเพราะจะใช้ศอกรับและใช้ศอกในการกระแทกลำตัว หากบางคนต้องการพันด้ายขนาดยาวเพราะต้องการใช้หมัดบังหน้าด้วยเมื่อนักมวยแต่งตัวด้วยเครื่องรางของขลัง ผ่านพิธีกรรมด้วยเวทมนตร์คาถาแล้ว จะต้องระมัดระวังตัว ไม่เดินลอดของต่ำหรือแตะต้องของที่เชื่อว่าจะทำให้เวทมนตร์คาถาเสื่อมคลายลง เวลาขึ้นเวทีมวยจะกระโดดข้ามเชือกสังเวียนทุกคนเพราะเชื่อว่าการลอดเชือกที่มีคนอื่นเคยข้ามแล้วหรือมีการนำของตำข้ามผ่านแล้ว เช่นรองเท้า กางเกง ของใช้บางอย่างอาจจะทำให้ของขลังและเวทมนตร์คาถาเสื่อมลง ดังนั้นเรามักจะเห็นนักมวยไทยโดยเฉพาะนักมวยไทยอาชีพระมัดระวังเรื่องนี้กันมาก
อ้างอิงจาก : กรมพลศึกษา กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา
ศึกษาเพิ่มเติม : ประวัติมวยไทย
