โรคเอ็นร้อยหวายอักเสบ

     เอ็นร้อยหวาย เป็นเอ็นที่ใหญ่ที่สุดในร่างกาย เชื่อมระหว่างกล้ามเนื้อน่องและกระดูกส้นเท้า การอักเสบของเอ็นร้อยหวาย พบได้บ่อยในกลุ่มนักวิ่งหรือออกกำลังกาย ในลักษณะที่มีแรงกระแทกบริเวณส้นเท้า

สาเหตุ
     เกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น การใช้งานมากเกินไป มักจะเกิดกับผู้สูงอายุที่ออกกำลังกาย หรือเล่นกีฬาที่ต้องใช้กล้ามเนื้อน่องมาก ๆ เช่น วิ่ง บาสเกตบอล เป็นต้น การเพิ่มความหนักของการออกกำลังกายอย่างทันที การไม่ยืดเหยียดกล้ามเนื้อให้เพียงพอก่อนการออกกำลังกาย การมีภาวะอุ้งเท้าต่ำหรือเบน มีข้อเท้าบิดเอียง ทำให้มีแรงดึงรั้งที่เอ็นร้อยหวายมาก การที่กล้ามเนื้อน่องมีความตึงมากเกินไป หรือการที่มีกระดูกงอกบริเวณส้นเท้า ทำให้เสียดสีกับเอ็นร้อยหวายขณะมีการเคลื่อนไหวข้อเท้า จึงเกิดการอักเสบขึ้นได้

อาการ
- ปวดตามแนวเอ็นร้อยหวายในช่วงการออกกำลังกายแต่ยังรู้สึกปวดมากขึ้นทั้ง ๆ ที่หยุดออกกำลังกาย
- กดเจ็บบริเวณเอ็นร้อยหวาย
- คลำได้เป็นตุ่ม เป็นก้อน บริเวณเอ็นร้อยหวาย
- บวมตลอดเวลาและจะแย่ลงในวันที่ยืนหรือเดินมาก
- ถ้าได้ยินเสียงดัง "ป๊อป" บริเวณด้านหลังน่องหรือส้นเท้า อาจจะมีการฉีกขาดของเอ็นร้อยหวายได้

การรักษา
     การรักษาการอักเสบแบบฉับพลันหรือเมื่อเกิดอาการ 1 - 2 วันแรก ในเบื้องต้นทำได้โดยประคบเย็นเป็นเวลา 15 - 20 นาที ทุก 1 - 2 ชั่วโมง จนอาการปวดลดลง ร่วมกับการยกเท้าสูง การใช้แผ่นรองส้นเท้าหรือใช้ผ้ายืดพัน จะช่วยลดแรงกระแทกและแรงบิดตึงของเอ็นร้อยหวายได้ดี เพื่อให้ข้อเท้าเคลื่อนไหวน้อยลงจนหายอักเสบ เมื่อผู้ป่วยเริ่มมีอาการดีขึ้น ให้หลีกเลี่ยงการใช้งานมากกว่าปกติและป้องกันการทำให้เกิดเอ็นร้อยหวายอักเสบซ้ำอีก

การป้องกันการได้รับบาดเจ็บของเอ็นร้อยหวาย
- ให้มีการอบอุ่นร่างกายก่อนการออกกำลังกาย โดยการยืดเหยียดกล้ามเนื้อให้เหมาะสม
- ต้องมีการสร้างความแข็งแรงให้กล้ามเนื้อรอบข้อเท้า
- หากมีอาการปวดข้อเท้าหรือปวดฝ่าเท้า ให้หยุดออกกำลังกายทันที ปละปฏิบัติตามหลักการ RICE คือ หยุดพัก (Rest) ประคบเย็น (Ice) พันผ้ายืดให้กระชับ (Compression) ร่วมกับการยกเท้าสูง (Elevation)
- ใส่เครื่องป้องกันอย่างเหมาะสม เช่น แผ่นรองส้นเท้า อุปกรณ์พยุงข้อเท้า
- เลือกรองเท้าและถุงเท้าที่เหมาะกับตนเอง

การออกกำลังกายเพื่อรักษาและป้องกัน

     ยืนตรง เกาะพนักเก้าอี้ที่มั่นคง งอเข่าขึ้นข้างหนึ่งไปด้านหลังและทรงตัวนิ่งค้างไว้ 10 วินาที วางขาลง ยืนตรงสลับข้างทำในลักษณะเดียวกัน

     ยืนบนแผ่นฝึกทรงตัว นิ่งค้างไว้ 10 วินาที แล้วพัก

     ยืนตรง เกาะพนักเก้าอี้ที่มั่นคง เขย่งส้นเท้าให้สูงพ้นพื้น ค้างไว้ 5 วินาที แล้วปล่อยลง ทำซ้ำ 10 ครั้ง

     กระดกปลายเท้าขึ้น และถีบปลายเท้าลงให้มากที่สุด ทำซ้ำ 10 ครั้ง อาจเพิ่มความยากโดยใช้ยางยืดเป็นแรงต้าน

     หมุนข้อเท้าเข้าด้านใน และบิดข้อเท้าออกด้านนอกให้มากที่สุด ทำซ้ำ 10 ครั้ง

     ยืนห่างจากผนัง 1 ช่วงแขน ก้าวขาที่จะยืดไว้ด้านหลังให้เข่าเหยียดตรง มือยันผนังไว้ ย่อเข่าที่อยู่ข้างหน้าลง โน้มตัวไปด้านหน้าจนรู้สึกตึงที่น่อง ค้างไว้ 10 วินาที ทำซ้ำ 10 ครั้ง

     นั่งเก้าอี้ ยกขาไขว้วางบนต้นขาอีกข้างหนึ่ง ใช้มือดันปลายเท้าลงและบิดเข้าด้านในให้มากที่สุด ค้างไว้ 10 วินาที ทำซ้ำ 10 ครั้ง

อ้างอิงจาก : กรมพลศึกษา กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา

อ่าน : บทความสุขภาพ เพิ่มเติม